Werkverschaffing (2)

In mijn vorige post op deze blog had ik het over de werkverschaffing vanaf de jaren 30 in deze regio. Echter kwam ik toevallig een foto tegen over werkverschaffing een aantal decennia eerder. Dit kwam voor mij nogal onverwachts aangezien ik op zoek was naar een foto waar mogelijk mijn betovergrootvader Jan Tijhuis (1871-1943) op te zien zou zijn. Ik stuitte echter op een foto waarop Nijverdalse (jonge)mannen te zien waren die speciaal voor de gelegenheid van de foto bij elkaar zijn gaan staan: bats in hun handen en met petten op hun hoofd. Bij de omschrijving van de foto stond: 'werkverschaffing 1914-1918' met vervolgens hun namen opgesomd. Hier ging hier dus om werkverschaffing ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. Een oorlog waarin Nederland weliswaar niet meedeed, maar wel economische klappen te verduren kreeg.

Om 'leegloperij' en misdragingen te voorkomen organiseerden gemeenten ook al tijdens de Eerste Wereldoorlog speciale projecten voor de werkverschaffing of zoals men dat noemde 'ter ontwikkeling en ontspanning'. Vooral in de steden was de werkloosheid tijdens de Eerste Wereldoorlog een probleem. Men moet niet vergeten dat het Nederlandse leger wel gemobiliseerd was in die tijd om een eventuele aanval te kunnen opvangen. De kostwinner van een gezin was of gemobiliseerd ofwel werkloos geworden. Zij zaten zonder inkomen en waren dus aangewezen op gemeentelijke steun of op steun van particuliere instellingen. In de vorige post had ik het over de Heidemij (Heidemaatschappij) die werk leverde. Een greep uit kranten uit die tijd laat zien dat ook tijdens de oorlogsjaren 1914-1918 de Heidemaatschappij een van de werkverschaffers was. Ook hier kwam het neer op het ontginnen van woeste gronden, die er nog genoeg waren in Overijssel.

De Provinciale Overijsselse en Zwolsche Courant van 18-01-1915: hier duikt de Heidemaatschappij weer op.

Een korte speurtocht op het internet levert al gauw foto's uit de gemeente Hellendoorn op ten tijde van de werkverschaffing van 1914-1918:

Werkverschaffing 1914-1918: foto is genomen op de weg naar Luttenberg. (Archief Gemeente Hellendoorn).

Heideontginning in het kader van werkverschaffing in 1917 in het Marlese veld nabij Hulsen. (Archief Gemeente Hellendoorn)

[1] Koninklijke bibliotheek, WO I: Werkloosheid tijdens de Eerste Wereldoorlog, 1915. <https://www.kb.nl/themas/geschiedenis-en-cultuur/nederland-tijdens-de-eerste-wereldoorlog/wo-i-werkloosheid-tijdens-de-eerste-wereldoorlog-1915>
[2] G.J. Karkdijk, Kent u ze nog.... de Nijverdallers deel 2. (Zaltbommel, 1975).
[3] Archief gemeente Hellendoorn.